EGİAD’dan sürdürülebilirlik yolunda dev zirve

İklim değişikliği, ekonomik dalgalanmalar, savaş, kaynaklarının bilinçsizce kullanımı, ormansızlaşma, Covid-19’un tedarik zincirlerinin kusur ve kırılganlığını ortaya çıkarması üzere birçok sarsıcı olay dünya sisteminin tekrar tekrar ele alınması gerektiğini ortaya koyarken, mevcut bu tehditler hem insan hem de gezegen sıhhatini koruyan sistemin tekrar şekillenmesi ve yeşil dönüşüme geçilmesi için arayışları arttırdı. Global iklim krizinin oluşturduğu olumsuz tesirlerin artışını bertaraf etmek için son 2 yıldır çeşitli etkinliklerle sesini duyuran EGİAD (Ege Genç İş İnsanları Derneği) bu çerçevede dev bir tepe ile sürdürülebilir yeni sistemin kapılarını iş dünyasına açtı.

İklim değişikliği, ekonomik dalgalanmalar, savaş, kaynaklarının bilinçsizce kullanımı, ormansızlaşma, Covid-19’un tedarik zincirlerinin kusur ve kırılganlığını ortaya çıkarması gibi birçok sarsıcı olay dünya sisteminin tekrar tekrar ele alınması gerektiğini ortaya koyarken, mevcut bu tehditlerle ilgili son 2 yılda İzmir’den bir çıkış noktası yakalayan ve dikkatleri üzerine çekmeyi başaran EGİAD (Ege Genç İş İnsanları Derneği), ‘Gelecek İçin Sürdürülebilirlik’ başlığı altında tam günlük bir tepe ile iş dünyası, dijitalleşme ve toplumsal dönüşümü tüm ehil isimlerin iştirakiyle masaya yatırdı. İZQ’da gerçekleşen zirve ile tüm sektörlerden önemli paydaşlar, dönüşümü harekete geçiren stratejileri, yatırımları, inovasyonları ve işbirliklerini kürsüye taşıdı.

Farklı başlıklarda 6 panel altında düzenlenen zirvenin açılışında konuşan EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Alp Avni Yelkenbiçer, EGİAD’ın idaresini üstlendikleri 16. periyotta, ana temanın ‘Dinamizm ve Sürdürülebilirlik’ olduğunu belirterek, periyodun sonuna yaklaşılan şu günlerde de çalışmalarını ‘Gelecek İçin Sürdürülebilirlik Zirvesi’ ile taçlandırmak istediklerini kaydetti. İş dünyasında dinamizm gereği hızlı çalışmaya, süratli hareket etmeye, yetinmemeye, zorlamaya, daha fazlası ve daha yeterlisi için uğraşmaya itina gösterdiklerini söz eden Yelkenbiçer, “Sürdürülebilirlik temasını hepimiz önce iklim değişikliği boyutunda algılıyoruz. Çünkü, 2050 yılında İstanbul da dahil olmak üzere birçok dünya metropolünün su altında kalacağı gerçeğiyle karşı karşıyayız. Yani önümüzde ölümcül bir tehdit var. Dünyamızı korumak için hep birlikte ve her gün mücadele etmeliyiz” dedi.

Sürdürülebilirliğin hayati bir kavram olduğunu; çalışanlarına, üyelerine ve paydaşlarına bir maksat sunmayan kuruluşların ayakta kalamayacağına dikkat çeken Yelkenbiçer, “Bir fabrikanın üretim yapabilmek için nasıl makinelere gereksinimi varsa, kuruluşlarımızın da sürdürülebilir olmak için kalplerimize, yüreklerimize muhtaçlığı var. Kendimizle çabamızı kazandığımız, karşımızdakiyle de uğraş etmeden evvel şuurlu bir biçimde iş birliğini seçtiğimiz anda dönüşüm başlıyor. Ruhumuzda, aklımızda, şirketimizde, toplumumuzda ve en nihayetinde dünyadaki dönüşüm. İklim kriziyle yok olmamak için yeşil dönüşüme, büyüyen nüfusu besleyip hayatta kalabilmek, kaynaklarımızı verimli kullanabilmek için dijital dönüşüme muhtaçlığımız var. Ancak bunları mümkün kılacak asıl öge toplumsal dönüşüm. İşte bu noktada da biz Türk toplumu olarak büyük bir rekabet avantajına sahibiz, zira daha geçen hafta 10 Kasım’dı, sevgili Atamızı ülke çapında ve milyonların saygısıyla yad ettik. Dünya tarihinin gördüğü en büyük dönüşümlerden birini biz başaralı daha 100 yıl olmadı. ve ne mutlu ki bu dönüşüm için gerekli olan vizyon ‘kültürümüzü çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarmak’ bize hala yön gösteriyor. Aynı zamanda misyon da cumhuriyetimizin 2. yüzyılına girerken hala güncel ve geçerli: ‘Birinci vazifen Türk istiklalini, Türk Cumhuriyetini ebediyen koruma ve müdafaa etmektir” dedi.

Özgener: “Kaynaklarımızı ekonomik büyümeyi sağlamak için kullanıyoruz”

İzmir Ticaret Odası (İZTO) Yönelim Kurulu Başkanı Mahmut Özgener ise sürdürülebilirlik kavramının, ajandalarının en üst sırasında yer aldığını söyledi. Sürdürülebilirlik kavramının son 5-6 yıldır iş dünyasının gündeminde olduğunu ifade eden Özgener, “Sürdürülebilir, kalkınma olarak aslında 1980’lerin başından beri tartışılıyor ve geliştiriliyor. Bugünkü zirvemizin tanıtım materyalinde yer alan ve eski Norveç Başbakanı Brundlandt’tan alıntılandığı üzere sürdürülebilirlik; ‘Gelecek nesillerin ihtiyaçlarını tehlike altına atmadan bugünün ihtiyaçlarını karşılayabilmektir.’ Kavram, birinci tartışılmaya başlandığında, gezegenin limitlerini zorladığımız için gerçek ve istikrarlı kaynak idaresi olarak ortaya çıktı. Lakin çok kısa bir müddet içinde toplumsal ve kişisel refahı ve ülkelerin idare kabiliyetlerini de içeren bir çerçeve ile birlikte ‘sürdürülebilir kalkınma’ olarak kullanılmaya başlandı” dedi.

“Kaynaklarımızı ekonomik büyümeyi sağlamak için kullanıyoruz” diyen Özgener, “Fakat son 20 yılda sıklığı ve şiddeti artan ekonomik, finansal, iklimsel ve hatta toplumsal krizler, dünyayı ve dünyada yaşayan bütün canlıları, ekonomik büyümeye hizmet etmek için kullanamayacağımızı gösteriyor. Tam aykırısı bir yapıyı kurgulamak ve yürütmek zorundayız. Yani ekonomik büyüme, gezegenimizin devamlılığına ve gezegendeki tüm canlıların hayatta kalmasına hizmet etmeli. Sürdürebilir kalkınma, ekonomik faaliyetlerimizin çevresel, toplumsal ve ferdi refah üzerindeki tesirini değerlendirmeyi ve daha yaşanabilir bir gelecek oluşturmak için amaçlar tasarlamamızı kaide koşuyor. Bu noktada, iklim krizine karşı ortaya konulan planların güçlendirilmesi ve somut adımlar atılarak hayata geçirilmesine ait müzakerelerin yapıldığı Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kontratı 27. Taraflar Konferansı da, Mısır’ın ev sahipliğinde bugünlerde devam ediyor. 1995 yılından bu yana düzenlenen Konferans, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin en üst seviye karar alma organı. Konferansın, sürdürülebilirlik siyasetlerine taraf vermesini bekliyoruz” diye konuştu.

Sürdürülebilir kalkınmaya yıllardır vurgu yapan bir diğer organizasyon olan Birleşmiş Milletler’in, sürdürülebilir kalkınma için benimsediği birbiriyle bağlantılı 17 amaçla, tüm dünyada insanların karşı karşıya kaldığı ana sorunların çözümünü hedeflediğini dile getiren Özgener, “İnsani ve toplumsal alandaki sürdürülebilirliğe geniş yer veren Birleşmiş Milletler, toplumdaki beşeri sermayeyi muhafazayı ve geliştirmeyi amaçlıyor. Sıhhat ve eğitim sistemlerine yapılan yatırımlar, bu hizmetlere erişim, beslenme, bilgi ve hünerler, beşeri sürdürülebilirlik çatısı altındaki programları oluşturuyor. Toplumsal sürdürülebilirlikte ise toplumsal gelişmenin, çalışanlara, paydaşlara ve topluma karşı adil, sorumlu ve etik davranışlarla sağlanması amaçlanıyor. Sürdürülebilir kalkınma için barışçıl ve kapsayıcı toplumlar tesis etmek, herkes için adalete erişimi sağlamak ve her seviyede tesirli, hesap verebilir ve kapsayıcı kurumlar oluşturmak tahminen de en değerli gaye. Dünyadaki krizlerin sayısı ve frekansı artarken, kurumların güçlenmesi hem bugün hem de gelecekte gerçek kararların alınmasını sağlamada en kıymetli avantajımız olacak. Kurumların güçlenmesine de kendi işletmelerimizden başlayabiliriz. İşletmelerimiz açısından sürdürülebilirlik; yeşil dönüşüm, etraf siyasetleri, beşeri sermaye ve toplumsal siyasetler başta olmak üzere çok taraflı bir idare hüneri gerektiriyor” dedi.

“Önümüzdeki devir; tarım, güç ve endüstride, yeşil ve dijital dönüşümü sağlayabilen ülkelerin önde olacağı çok net” şeklinde konuşan Özgener, “Bunun için nitelikli insan kaynağı ile bilim ve teknolojinin faal biçimde kullanımını sağlamamız gerekiyor. İzmir Ticaret Odası olarak tüm üyelerimizin haklarını eşit ölçüde müdafaaya çalışıyoruz. Lakin 90 bini aşan üye firmamız ortasında ölçek bakımından büyük farklılıklar var. Büyük ölçekli ve milletlerarası sermayeye sahip firmalar, sürdürülebilirlik çalışmaları yapıyor, firmalarında ilgili departmanlarını açarak, bu alanda önemli yatırımlar gerçekleştiriyorlar. Fakat ne yazık ki, KOBİ ölçeğindeki firmalarımızın süreci takip etmekte zorlandığını gözlemliyoruz. Bilhassa KOBİ’lerimizi dünya genelinde yaşanan gelişmelerle ilgili aydınlatmak ve Avrupa Birliği Yeşil Mutabakatı üzere yakın vakitte karşılarına çıkacak ek önlemler ve maliyetler hakkında farkındalık oluşturmak bu nedenle de çok kıymetli. Zira firmalarımızın yeşil dönüşümü benimsemeleri ticari hayatlarının sürdürülebilirliği açısından kaçınılmaz. Oda olarak bu süreci en başından beri takip ediyoruz. Üyelerimizin bu mevzuda bilinçlenmesi için birçok eğitim ve seminer düzenledik. Şu an devam etmekte olan bir projemizde ise firmaların kendi karbon ayak izlerini ölçmeleri için gereken rehberlik hizmetini sağlıyoruz. Ayrıyeten İzmir’in ticaret hayatının dijital dönüşümünü sağlamak hususunu temel odağımıza aldık. Oda olarak önümüzdeki dönemdeki öncelikli projelerimizden biri; dijital dönüşüm konusunda. Türkiye’de birinci sefer bir oda borsa bünyesinde Dijital Dönüşüm Ofisi kuruyoruz. Dijital Dönüşüm Ofisimiz ile İzmirli firmaların dijital dönüşümlerini desteklemek, dijital olgunluk düzeylerini belirlemek, İzmir’in dijital dönüşüm profilini ortaya çıkarmak, bilgilendirici danışmanlık, eğitim ve etkinlikler düzenlemek konusunda çalışmalar yapacağız. Sunacağımız hizmetler salt farkındalık oluşturmak ile hudutlu kalmayacak, firmaları tahlil ortakları ile birebir bir ortaya getireceğimiz adımlarımız olacak” ifadelerini kullandı.

Şirketlerin performans değerlendirmesini sadece finansal performanslarına göre yapmanın artık yeterli olmayacağını da ifade eden Özgener, “Lojistik, pazarlama, insan kaynakları üzere üretimi yahut ticareti meydana getiren tüm süreçlerin toplu bir halde ele alınarak kıymetlendirme yapılması kelam konusu. Firmalarımız için kar maksimizasyonu elbette kıymetli lakin tek başına kâfi değil. Bu türlü bir devirde işletme çıkarlarının toplumsal çıkarlar ile ‘kazan-kazan’ ilgisi kurması bekleniyor. Bir başka deyişle, artık şirketler yalnızca şirket ortaklarına karşı değil, tüm paydaşlarına ve topluma karşı sorumluluk taşıyorlar. Bu manada etrafındaki gelişmelerden haberdar olmayan, müşterilerin geri dönüşlerini karşılamaktan uzak firmaların çevresel riskleri dikkate almadan sırf kendi işlerine odaklanması ile yurtiçinde ve yurtdışında rekabet etmesi mümkün olmayacak. Halka açık olmasa bile şirketlerimizin şeffaf ve hesap verilebilir yönetilmesi, gelecek kuşaklar açısından şirketlere var olma ehliyeti verilmesinin ön kuralı olacak. Yalnızca kendisi için üreten hiç bir şirket, kurum ya da anlayış sürdürülebilir olamayacak. Her değişim ve dönüşüm başta sancılı olsa da, ilerleyen süreçte kazanımlarının büyük olacağını öngörebiliyoruz. Bilhassa işin finansal boyutu değerlendirildiğinde, dönüşümden kaçınan firmaların olması olağan. Lakin dönüşüm orta ve uzun vadede, firmaların dayanıklılıklarını artıracak, hem iç hem dış pazarda rekabet üstünlüğü elde etmelerine imkan tanıyacak” dedi.

Geniş müzakereler doğrultusunda önceliklerini belirlediklerini ve 5 seneye yaklaşan bu projelerde küçük revizelerle ama ana yoldan sapmadan yaptıkları çalışmalarda büyük yol aldıklarını da sözlerine ekledi.

Soyer: “Geleceğin Türkiye’sini inşa etmek için elimizi taşın altına koyuyoruz”

Daha sonra kürsüye gelen İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer de göreve geldiği günden bu yana, kent yönetiminde sürdürülebilir bir kent politikasını temel aldıklarını ifade etti.

“Bizim için sürdürülebilirlik demek ahde ve geleceğe vefa demek” ifadelerini kullanan Soyer, “Biz geçmişten aldığımız 8 bin 500 yıllık mirası pırıl pırıl gençlerimize aktarabilmek ve İzmir’de değişimle uyumlu bir yaşam tesis etmek için çalışıyoruz. ve bu döngünün uyum içerisinde devam edebilmesi için hep birlikte ne gerekiyorsa yapmak zorundayız. Biz İzmir’de, gezegenimizin bugün geldiği noktada bu gereksinimi gördük. Eylül 2021’de İzmir’de düzenlediğimiz Kültür Doruğunda sürdürülebilirlikten çok daha kapsayıcı bir kavram ortaya koyduk: ‘Döngüsel kültür.’ Kentimizi doğasıyla uyumlu, birbirimizle ahenkten beslenen, geçmişimizle ahengin temelleri üzerinde yükselen ve değişimle ahenk içinde yaşamaya odaklanmış bir döngüsel kültür coğrafyası haline getirmek için harekete geçtik. Gururla söyleyebilirim ki, bunun için Türkiye’de birinci kere Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Emellerini yüzde yüz kapsayan bir stratejik plan geliştirdik. Bu stratejimizle giderek derinleşen yoksulluğa, karamsarlığa karşın; kentimizdeki refahı artırmak ve adil bir halde bölüşmek için bir yol haritası ortaya koyduk” dedi.

25 ilçe belediyesi ile kurdukları sürdürülebilirlik ofisleri ile iş dünyası, bölgesel ve ulusal kurumların iş birliğini sağladıklarını kaydeden Soyer, “UNDP, UNSDSN, UCLG-MEWA, ICLEI ve Citta Slow International üzere memleketler arası kuruluşların dayanağıyla, İzmir’i bütüncül bir bakışla ve ilçe belediyeleri ile birlikte sürdürülebilir kalkınma ilkesiyle yönetiyoruz. İzmir’de kentsel dönüşümü ‘yerinde dönüşüm’ ve ‘mekansal adalet’ unsurlarıyla tanımladık. Kentsel yenileme için ortaya koyduğumuz model, Halk Konut olarak isimlendirdiğimiz kooperatif örgütlenmesiyle emsalsiz bir imeceye dönüştü. Bu uğurda hiçbir pürüzün önümüze çıkmasına müsaade vermedik, vermeyeceğiz. Bu uğraşların sonucu olarak kentimiz dünyanın birinci Citta Slow Metropolü ilan edildi. İzmir’in şehirleşme biçimi ve hedeflerinde köklü bir revizyon anlamına gelen Citta Slow Metropol, geleceğin şehirlerinin de tarifi. Geçtiğimiz hafta ev sahipliğini yaptığımız Avrupa-Akdeniz Bölgesel ve Yerel Meclisi (ARLEM) toplantısında bu konuyu ayrıntılı bir şekilde gündeme getirdik. Kentsel alanlarda yaşayanların oranı 2007’de yüzde 50’ydi. Bu rakamın 2050 yılında yüzde 68’e çıkması bekleniyor. Lakin milyarlarca insanın kentlerde ağırlaşması iklim krizi, salgın, göç ve açlık üzere global krizleri beraberinde getiriyor. Bu sorunu çözmenin tek yolu kentlerimizi doğal ekosistemlerin bir kesimi haline getirmek. Can alıcı soru şu: Döngüsel bir kent ömrü nasıl mümkün olacak? Bunun kolay bir soru olmadığını biliyorum. Tekrar de, kentlerdeki varlığımızı sürdürmek konusunda samimi isek bu sıkıntı soruyu cevaplamak zorundayız” diye konuştu.

İzmir’deki ARLEM toplantısında Akdeniz’den başlamak üzere bir Döngüsel Kültür Kentleri İttifakı kurmak için çağrıda bulunduklarını hatırlatan Soyer, “Bu davetimiz, ARLEM ve ICLEI aracılığıyla şu günlerde Mısır’da devam COP 27 İklim Zirvesine de taşındı. Dünyanın ilk Citta Slow Metropolü olan İzmir, Akdeniz’in öteki önde gelen kentleriyle birlikte bu husustaki uğraşını artırarak sürdürecek. Bu dorukla, gençlerimizin bu ülkeden umudunu kesmemesi ve umutlarına kol kanat germek için bir adım öne çıkıyoruz. Geleceğin Türkiye’sini inşa etmek için elimizi taşın altına koyuyoruz. Eminim ki yaptığımız ve yapacağımız işler, kentimiz, ülkemiz ve dünyamızın geleceğini belirleyecek kilometre taşları olacak. Bu yolda aklını ve vicdanını ortaya koyan herkese sonsuz teşekkür ediyorum” dedi.

EGİAD Think Tank Raporu

Açılış konuşmalarının akabinde birinci panelde, Türkiye Raporu Yöneticisi Can Selçuki, İzmir Girişimcilik Endeksi Raporu Lansmanında EGİAD Think Tank Raporu tanıtımını gerçekleştirdi. EGİAD ile İstanbul Ekonomik Araştırma tarafından ortak yürütülen ve bir birinci olan bu araştırma, bölgemizin girişimcilik konusundaki fotoğrafını sunan Selçuki, bundan sonraki stratejik planlamada kentin bütün bileşenleriyle neler yapılması gerektiğine ışık tuttu. İzmir’deki girişimcilik eko sistemine projektör tutan EGİAD Think Tank Raporu ile uzun yıllardır üzerinde önemle durulan girişimcilik eko sistemine yeni bir bakış açısı da sunuldu. Küresel çapta kabul görmüş araştırma metodolojisi ile mevcut durumu, sorunları ve çözüm önerilerini analiz etmek üzere aylardır süren çalışma zirvede kamuoyu ile paylaşıldı. Gerçekleştirilen araştırmanın İzmir’in girişimcilik ekosistemini 360 derece açı ve tüm paydaş kuruluşları kapsayacak formda hazırlanması dikkat çekti. Bilhassa de gerçekleştirilen teşebbüsçü tahlillerinde bayan erkek iştirakinin eşit derecede olduğu, kentimizde girişimciliğin cinsiyet eşitliği gözeten bir yapıya sahip olduğunu gösterdi. Bahsi geçen tahlil doğrultusunda bin kişi ile mevcutta bulunan teşebbüslerin beklentileri, demografik yapısı, eğitim, finansal kaynaklara erişimi, devlet siyasetleri, vergi ve regülasyon yaklaşımları, teknoloji ve inovasyon düzeyleri, pandemi ve beklenmedik durumlara karşı hazırlık, ekosistemi geliştirmek için muhtaçlık tespiti gerçekleştirildi.

Raporun sunumunu gerçekleştiren Türkiye Raporu Yöneticisi Can Selçuki, “Özellikle yerleşik işletme sahiplerinin değerli çoğunluğu 35-64 yaş aralığında bulunurken erken evre girişimcilerde bu oran yüzde 58 düzeyinde görülmektedir. Eğitim özelinde bir inceleme yapıldığında ise yerleşik işletme sahipleri içinde en yüksek yüzdeye sahip küme yüksekokul ve üzeri eğitim düzeyine sahiptir. En düşük yüzdeye sahip eğitim kümesi ise ilkokul mezunlarından oluşmaktadır. Her 10 iştirakçiden 8’i yeni bir iş kurmanın bir yıl öncesine kıyasla daha zor olduğunu düşünüyor. İzmir’de iş kurmanın kolay olduğunu düşünenler örneklemin yüzde 26’sını oluşturuyor. Bir girişim faaliyetinde bulunma deneyimi olan katılımcılara finansmanı nereden sağladıkları sorulduğunda yüzde 47’lik bir oranla en sık verilen karşılığın öz kaynaklar olduğu gözlenmektedir. Yüzde 29 oranında iştirakçi, finansmanını aile ve tanıdıklarından sağladığını söylerken yüzde 22 bankaya borçlandığını bildirmektedir. ‘Önümüzdeki 3 ay içerisinde İzmir’de iş kurmak için yeterli fırsatlar olacak’ ifadesine katılım durumlarına bakıldığında çoğunluğun olumsuz görüş bildirdiği saptanmaktadır. İzmir’de iş kurmak için düzgün fırsatlar olacağı tarafında görüş bildiren iştirakçilerin yüzde 35’i bunu yatırım bulma kolaylığına dayandırırken yüzde 28 ile ikinci sırada konumlanan cevap ihracat potansiyeli olmaktadır. Birden fazla seçeneğin işaretlenebildiği bu soruda teşvik programları cevabı yüzde 19, kültürel çeşitlilik ise yüzde 17 oranında iştirakçi tarafından tabir edilmektedir. İş sahiplerinin kıymetli bir çoğunluğu işlerinin geleceği ile ilgili karar alırken toplumsal ve çevresel sonuçları dikkate alıyor. Gelecek 5 yıl içinde 6 yahut daha fazla çalışan istihdam etmeyi planlayanların oranı iş sahiplerinin oranı ise yüzde 55. İştirakçilerin çoğunluğu geçen yıla kıyasla işletmelerinin büyüme beklentisini düşük görmektedir. Büyüme beklentisini düşük olarak görenlerin oranı Yerleşik işletme sahipleri ortasında görece daha yüksektir. ‘Önümüzdeki 6 ayda hizmet veya ürünlerimi satmak için dijital teknolojileri daha fazla kullanacağım’ tabirine iştirak oranları incelendiğinde yüzde 48’in olumlu beyanda bulunduğu gözlenmektedir. Kullanılacak teknolojiler sorulduğunda katılımcıların yüzde 70 oranındaki önemli çoğunluğu bu soruya internet sitesi cevabını verirken yüzde 41’lik bir oranla ikinci sırada taşınabilir uygulama yer almıştır” dedi. – İZMİR